1. Ахова правоў дзяцінства
1.1. Пытанні абароны жыллёвых правоў дзяцей-сірот
і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў
Праца, накіраваная на абарону жыллёвых правоў дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, а таксама асоб з ліку дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, праводзіцца ў адпаведнасці з Жыллёвым кодэксам Рэспублікі Беларусь, Законам Рэспублікі Беларусь ад 21 снежня 2005 г. №73-3 «Аб гарантыях па сацыяльнай абароне дзяцей-сірот, дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў», Указамі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 16 снежня 2013 г. № 563 і ад 9 жніўня 2007 г. № 378, Дэкрэтам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 24 лістапада 2006 г. № 18, пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 26 снежня 2006 г. № 1728.
Органы сістэмы адукацыі рыхтуюць рашэнне аб замацаванні жылога памяшкання за дзіцем-сіратой, альбо якія засталіся без апекі бацькоў, або аб пастаноўцы яго на ўлік для паляпшэння жыллёвых умоў. Кантралююць захаванасць жылых памяшканняў. Ўдакладняюць спісы маючых патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў.
Пры падрыхтоўцы рашэнняў аб стварэнні прыёмнай (апякунскай) сям'i або аб накіраванні непаўналетняга на дзяржаўнае забеспячэнне ва ўстанову адукацыі за дзіцем замацоўваецца жылое памяшканне або разглядаецца пытанне аб пастаноўцы яго на ўлік маючых патрэбу ў прадастаўленні жылога памяшкання сацыяльнага карыстання.
Замацаванню за дзецьмі падлягаюць жылыя памяшканнi дзяржаўнага і прыватнага жыллёвага фонду, наймальнікамі або ўласнікамі якіх з'яўляюцца іх бацькі (адзiны з бацькоў) і ў якіх на момант страты апекі бацькоў (аднаго з бацькоў) дзеці былі зарэгістраваныя па месцы жыхарства або пражывалі без рэгістрацыі па месцы жыхарства.
У рашэнне аб замацаванні жылога памяшкання ўключаецца абавязковае для выканання прадпісанне ажыццявіць дзяржаўную рэгістрацыю забароны на адчужэнне жылога памяшкання.
Пры прыладзе дзіцяці, які раней пражываў на тэрыторыі іншага раёна, на выхаванне ў сям'ю аддзел адукацыі, спорту і турызму запытвае звесткі аб наяўнасці жылля ў раёне, дзе дзіця выяўлены, і інфармуе мясцовы выканаўчы і распарадчы орган аб неабходнасці замацавання жылля. Копія рашэння пра прыладу дзіцяці ў замяшчальную сям'ю і ўсе неабходныя дакументы накіроўваюцца ў выканаўчы камітэт па месцы замацавання жылля.
Копіі рашэнняў аб замацаванні жылля або пастаноўцы на ўлік для паляпшэння жыллёвых умоў захоўваюцца ў асабовых справах выхаванцаў.
Падрыхтоўка дакументаў для прыняцця дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, на ўлік маючых патрэбу ажыццяўляецца апекуном (папячыцелем) непаўналетняга. Дзеці-сіроты і дзеці, якія засталіся без апекі бацькоў, а таксама асобы з лiку дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, маюць права складацца на ўліку для паляпшэння жыллёвых умоў з даты першапачатковага набыцця статусу дзяцей-сірот або статусу дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, а ў выпадку смерці бацькоў, якія складаліся на такім уліку, - з даты іх пастаноўкі на ўлік у складзе сям'і бацькоў пры наяўнасці падстаў, прадугледжаных у частцы першай падпункта 3.3 пункта 3 Палажэння аб парадку ўліку грамадзян, якія маюць патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў ( далей - Палажэнне).
Прыняцце на ўлік для паляпшэння жыллёвых умоў дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, а таксама асоб з ліку дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, ажыццяўляецца мясцовым выканаўчым і распарадчым органам па месцы першапачатковага набыцця статусу дзяцей-сірот або статусу дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, альбо мясцовым выканаўчым і распарадчым органам - па месцы працы, прадстаўленаму пры размеркаванні, накіраванні на працу. Месцам першапачатковага набыцця статусу дзяцей-сірот або статусу дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, з'яўляецца месца рэгістрацыі дзіцяці па месцы жыхарства. Пры адсутнасці ў дзіцяці рэгістрацыі па месцы жыхарства месцам першапачатковага набыцця статусу дзяцей-сірот або статусу дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, з'яўляецца месца рэгістрацыі па месцы жыхарства бацькоў (аднаго з бацькоў), з якімі пражываў дзіця, а ў выпадках, калі дзіця не пражываў з бацькамі (адным з бацькоў), альбо ў бацькоў (аднаго з бацькоў) адсутнічае рэгістрацыя па месцы жыхарства, альбо месца жыхарства бацькоў (аднаго з бацькоў) невядома, - адрас размяшчэння адміністрацыйнага будынка мясцовага выканаўчага і распарадчага органа, які ажыццявіў рэгістрацыю гэтага дзіцяці па месцы жыхарства.
Дзеці-сіроты і дзеці, якія засталіся без апекі бацькоў, а таксама асобы з лiку дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, у выпадку, калі яны:
не маюць ва ўласнасці або ў карыстанні жылых памяшканняў;
пражываюць у жылым памяшканні і з'яўляюцца патрэбу ў паляпшэннi жыллёвых умоў;
пры ўсяленні ў жылое памяшканне, з якога выбылі, сталі б патрэбу ў паляпшэннi жыллёвых умоў;
не могуць быць уселены ў жылое памяшканне, з якога выбылі, і немагчымасць ўсялення ў такое жылое памяшканне ўстаноўлена мясцовым выканаўчым і распарадчым органам па месцы знаходжання гэтага жылога памяшкання. Дзеці-сіроты і дзеці, якія засталіся без апекі бацькоў, а таксама асобы з лiку дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, якія знаходзяцца на ўліку для паляпшэння жыллёвых умоў па падставах, прадугледжаных у частцы першай падпункта 3.3 пункта 3 Палажэння, ўключаюцца ў агульныя і асобныя спісы ўліку грамадзян, якія стаяць на ўліку для паляпшэння жыллёвых умоў, з даты першапачатковага набыцця статусу дзяцей-сірот або статусу дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, а ў выпадку смерці бацькоў, якія складаліся на такім уліку, - з даты іх пастаноўкі на ўлiк у складзе сям'i бацькоў.
1.2. Ўстанаўленне апекі (папячыцельства)
над непаўналетнімі
Апека (папячыцельства) ўсталёўваюцца над непаўналетнімі ў адпаведнасці з Кодэксам Рэспублікі Беларусь аб шлюбе і сям'і, Законам Рэспублікі Беларусь ад 21 снежня 2005 г. "Аб гарантыях па сацыяльнай абароне дзяцей-сірот, дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, а таксама асоб з ліку дзяцей -сирот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў », палажэннем аб парадку арганізацыі працы па ўсталяванні і ажыццяўленню апекі (папячыцельства) над непаўналетнімі дзецьмі, зацверджаным пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 2006/05/20 № 637.
Апека (папячыцельства) усталёўваецца для выхавання, абароны асабістых і маёмасных правоў і законных інтарэсаў непаўналетніх, якія з'яўляюцца дзецьмі-сіротамі, дзецьмі, якія засталіся без апекі бацькоў, дзецьмі, бацькі якіх часова адсутнічаюць, а таксама замежнымі грамадзянамі і асобамі без грамадзянства, якія не дасягнулі ўзросту васемнаццацi гадоў, якiя не знаходзяцца ў шлюбе і якія прыбылі ў Рэспубліку Беларусь без суправаджэння законных прадстаўнікоў, якім прадастаўлены статус бежанца або дадатковая абарона небудзь прытулак у Рэспубліцы Беларусь, нованароджанымі дзецьмі непаўналетніх бацькоў, якія не знаходзяцца ў шлюбе.
Органамі апекі і папячыцельства з'яўляюцца мясцовыя выканаўчыя і распарадчыя органы.
Ажыццяўленне функцый па апецы і папячыцельстве ў дачыненні да непаўналетніх ускладаецца на ўпраўленне (аддзел) адукацыі, спорту і турызму раённага, гарадскога выканаўчага камiтэта, мясцовай адмiнiстрацыi раёна ў горадзе, а ў выпадках, прадугледжаных заканадаўчымі актамі Рэспублікі Беларусь, - на камісію па справах непаўналетніх раённага, гарадскога выканаўчага камітэта, мясцовай адмiнiстрацыi раёна ў горадзе па месцы знаходжання дзiцяцi
Апека (папячыцельства) усталёўваецца па рашэнні органа апекі і папячыцельства па месцы жыхарства (знаходжання) непаўналетніх дзяцей, якія падлягаюць апецы (папячыцельству), або па месцы жыхарства кандыдата ў апекуны (папячыцелi), калі гэта адпавядае інтарэсам падапечнага.
У адпаведнасці з арт. 153 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб шлюбе і сям'і (далей - Кодэкс) апекунамі і папячыцелямі могуць быць дзеяздольныя асобы обоего полу, за выключэннем: асоб, хворых на хранічны алкагалізм, наркаманію, таксікаманію; асоб, якія па стане здароўя не могуць ажыццяўляць правы i выконваць абавязкі апекуна, папячыцеля; асоб, пазбаўленых судом бацькоўскіх правоў; былых усынавіцеляў, калі ўсынаўленне было адменена з прычыны неналежнага выканання ўсынавіцелем сваіх абавязкаў; асоб, вызваленых ад абавязкаў апекуна або папячыцеля за неналежнае выкананне ўскладзеных на iх абавязкаў; асоб, якія маюць судзімасць за наўмысныя злачынствы, а таксама асоб, асуджалiся за наўмысныя цяжкiя або асаблiва цяжкiя злачынствы супраць чалавека; асобаў, дзецi якiх былi прызнаны маючымi патрэбу ў дзяржаўнай абароне ў сувязi з невыкананнем або неналежным выкананнем гэтымi асобамi сваiх абавязкаў па выхаваннi i ўтрыманнi дзяцей у адпаведнасцi з часткай першай артыкула 851Кодекса.
Пералік захворванняў, пры наяўнасцi якiх асобы не могуць быць апекунамі і папячыцелямі, устанаўліваецца Міністэрствам аховы здароўя Рэспублікі Беларусь.
Пры наяўнасцi некалькiх асоб, якiя жадаюць стаць апекунамi, папячыцелямi аднаго i таго ж падапечнага, пераважнае права прадастаўляецца родным падапечнага пры ўмове абавязковага выканання патрабаванняў артыкула 152 Кодэкса i гэтага артыкула, а таксама iнтарэсаў падапечнага.
Інфармацыю аб працэдуры ўстанаўлення апекі (папячыцельства) над дзецьмі, пераліку і формах дакументаў, неабходных для ўстанаўлення апекі (папячыцельства), кандыдаты ў апекуны могуць атрымаць ва ўпраўленні (аддзеле) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа па месцы свайго жыхарства або па месцы жыхарства (знаходжання ) дзяцей.
1.3. Ўсынаўленне (удачарэнне) дзiцяцi
Усынаўленне - заснаваны на судовым рашэнні юрыдычны акт, у сілу якога паміж усынавіцелем і ўсыноўленым ўзнікаюць такія ж правы і абавязкі, як паміж бацькамі і дзецьмі.
Ўсынаўленне дапускаецца ў дачыненні да дзяцей-сірот, дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, калі яны не набылі дзеяздольнасць у поўным аб'ёме.
Ўсынаўленню падлягаюць дзеці, адзіны (адзін) або абодва бацькі якіх памерлі; пазбаўленыя бацькоўскіх правоў; далі згоду на ўсынаўленне дзіцяці; прызнаны ў судовым парадку недзеяздольнымi, без вестак або памёрлi; невядомыя.
Усынавіцелямі могуць быць толькі дзеяздольныя асобы обоего полу.
Не могуць быць усынавіцелямі: асобы, хворыя на хранічны алкагалізм, наркаманію, таксікаманію; асобы, якія па стане здароўя не могуць быць усынавіцелямі; асобы, пазбаўленыя бацькоўскіх правоў; былыя усынавiцелi, калі ўсынаўленне было адменена з прычыны неналежнага выканання ўсынавіцелем сваіх абавязкаў; асобы, адасобленыя ад абавязкаў апекуна або папячыцеля за неналежнае выкананне ўскладзеных на iх абавязкаў; асобы, якія маюць судзімасць за наўмысныя злачынствы, а таксама асобы, якая асуджае за наўмысныя цяжкiя або асаблiва цяжкiя злачынствы супраць чалавека; асобы, дзецi якiх былi прызнаны маючымi патрэбу ў дзяржаўнай абароне ў сувязi з невыкананнем або неналежным выкананнем гэтымi асобамi сваiх абавязкаў па выхаваннi i ўтрыманнi дзяцей у адпаведнасцi з часткай першай ст.85 Кодэкса аб шлюбе і сям'і; асобы, якія не маюць пастаяннага месца жыхарства, а таксама жылога памяшкання, якое адпавядае ўстаноўленым санітарным і тэхнічным патрабаванням; асобы, якія на момант усынаўлення не маюць даходу, які забяспечвае усынаўляць дзіцяці пражытачны мінімум, усталяваны на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь; муж і жонка, адзін з якіх прызнаны судом недзеяздольным або абмежавана дзеяздольным.
Акрамя таго, асобы, якія не складаюцца паміж сабой у шлюбе, не могуць сумесна ўсынавіць аднаго і таго ж дзіцяці.
Кандыдаты ва ўсынавіцелі павінны звярнуцца ў мясцовыя органы кіравання і самакіравання для атрымання акта абследавання ўмоў жыцця кандыдата ва ўсынавіцелі.
У адпаведнасці з п.4.1 пераліку адміністрацыйных працэдур, што ажыццяўляюцца дзяржаўнымі органамі і арганізацыямі па заявах грамадзян, зацверджанага Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 26.04.2010 № 200, для атрымання дадзенага акта абследавання кандыдатам ва ўсынавіцелі неабходны наступныя дакументы: заяву; пашпарт або іншы дакумент, які сведчыць асобу кандыдата ва ўсынавіцелі; пасведчанне аб заключэнні шлюбу кандыдата ва ўсынавіцелі - у выпадку ўсынаўлення дзіцяці тварам, якія складаюцца ў шлюбе; пісьмовую згоду аднаго з мужа і жонкі на ўсынаўленьне - у выпадку ўсынаўлення дзіцяці адным з iх; медыцынская даведка аб стане здароўя кандыдата ва ўсынавіцелі; даведка аб месцы працы, службы і займаемай пасады кандыдата ва ўсынавіцелі; звесткі пра даход кандыдата ва ўсынавіцелі за папярэдні ўсынаўленню год.
Дадзеныя дакументы прадстаўляюцца непасрэдна ў упраўленнi (аддзелы) адукацыі, спорту і турызму (далей - упраўленнi (аддзелы) адукацыі) раённага, гарадскога выканаўчага камiтэта, мясцовай адмiнiстрацыi раёна ў горадзе, якія як органы, якія ажыццяўляюць функцыі па апецы і папячыцельству, ва ўстаноўленым парадку рыхтуюць матэрыялы, неабходныя для ўсынаўлення (удачарэння) дзяцей, якія знаходзяцца на тэрыторыі раёна, горада, раёна ў горадзе, вядуць ўлік дзяцей, у дачыненні да якіх выраблена ўсынаўленне (удачарэнне), і ў далейшым праводзяць абследаванне ўмоў жыцця кандыдатаў ва ўсынавіцелі.
Кандыдатам ва ўсынавіцелі неабходна прайсці медыцынскае абследаванне па месцы жыхарства і атрымаць медыцынскую даведку аб стане здароўя. У дадзенай даведцы павінна быць запіс аб тым, што маюцца (адсутнічаюць) захворвання, пры наяўнасці якіх дадзеная асоба не можа быць кандыдатам у усынавіцелі (пералік захворванняў, пры наяўнасцi якiх асобы не могуць стаць усынавіцелямі, усталяваны пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 2005/02/25 № 4).
Неабходна таксама па месцы працы атрымаць: даведку аб месцы працы, службы і займаемай пасады кандыдата ва ўсынавіцелі; звесткі пра даход кандыдата ва ўсынавіцелі за папярэдні ўсынаўленню год.
Пасля звароту кандыдата (ов) ва ўсынавіцелі упраўленнi (аддзелы) адукацыі праводзяць альбо арганізуюць псіхалагічную дыягностыку і падрыхтоўку кандыдатаў ва ўсынавіцелі. Толькі калі аб усынаўленнi дзiцяцi хадайнічаюць айчым (мачаха), дзед або бабка, псіхалагічная дыягностыка і падрыхтоўка кандыдатаў ва ўсынавіцелі не праводзяцца.
У працэсе правядзення псіхалагічнай дыягностыкі вызначаюцца: шлюбныя ўзаемаадносіны (узаемаадносіны ў сям'і); асабістыя асаблівасці; бацькоўскія ўстаноўкі; матывы ўсынаўлення; агульная гатоўнасць (негатоўнасць) кандыдатаў ва ўсынавіцелі да выканання бацькоўскай ролі; спецыфічная гатоўнасць (негатоўнасць) да выканання ролі ўсынавіцеляў.
Вынікі псіхалагічнай дыягностыкі кандыдатаў ва ўсынавіцелі афармляюцца па форме, зацверджанай Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь, і ўключаюцца ў акт абследавання.
Па жаданні кандыдатаў ва ўсынавіцелі псіхалагічная дыягностыка і падрыхтоўка могуць ажыццяўляцца спецыялістамі установы «Нацыянальны цэнтр усынаўлення Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь» па кірунку ўпраўлення (аддзела) адукацыі.
У мэтах падрыхтоўкі акта абследавання упраўленнi (аддзелы) адукацыi ў пяцiдзённы тэрмiн з дня звароту кандыдата ва ўсынавіцелі запытваюць наступныя звесткі:
аб адсутнасці судзімасці у кандыдата ва ўсынавіцелі - з адпаведнага ўпраўлення ўнутраных спраў абласнога выканаўчага камітэта або галоўнага ўпраўлення ўнутраных спраў Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта;
пра тое, ці пазбаўляўся ён бацькоўскіх правоў, ці быў абмежаваны ў бацькоўскіх правах, ці было раней у адносінах да яго адменена ўсынаўленне, прызнаваўся недзеяздольным або абмежавана дзеяздольным, - з суду па месцы жыхарства кандыдата ва ўсынавіцелі;
пра тое, прызнаваліся дзеці кандыдата ва ўсынавіцелі патрэбу ў дзяржаўнай абароне, ці адхіляўся кандыдат ва ўсынавіцелі ад абавязкаў апекуна, папячыцеля за неналежнае выкананне ўскладзеных на яго абавязкаў, - пры неабходнасці з выканаўчага і распарадчага органа па папярэднім месцы жыхарства кандыдата ва ўсынавіцелі;
копію дакумента, які пацвярджае права ўласнасці кандыдата ва ўсынавіцелі на жылое памяшканне або права валодання і карыстання жылым памяшканнем;
аб стане пажарнай бяспекі жылога памяшкання, якое знаходзіцца ва ўласнасці або ў валоданні і карыстанні кандыдата ва ўсынавіцелі. Гэтыя звесткі таксама паказваюцца ў акце абследавання.
Для падрыхтоўкі акта абследавання ўмоў жыцця кандыдата (кандыдатаў) ва ўсынавіцелі спецыялісты ўпраўлення (аддзела) адукацыі наведваюць кандыдатаў ва ўсынавіцелі па месцы жыхарства. Спецыялісты вывучаюць жыллёвыя ўмовы кандыдата (кандыдатаў) ва ўсынавіцелі, унутрысямейных ўзаемаадносіны, ўклад жыцця і традыцыі сям'і, ацэньваюць гатоўнасць членаў сям'і, якія пражываюць сумесна з кандыдатамі ва ўсынавіцелі, прыняць ўсынаўляемага дзіцяці, задаволіць яго жыццёвыя патрэбы.
Выдача акта абследавання ўмоў жыцця кандыдата ва ўсынавіцелі праводзiцца ў месячны тэрмiн з дня падачы дакументаў.
Далей пры наяўнасці акта абследавання ўмоў жыцця кандыдата ва ўсынавіцелі упраўленнем (аддзелам) адукацыі або (па жаданні кандыдатаў ва ўсынавіцелі) Нацыянальным цэнтрам усынаўлення ажыццяўляецца падбор дзіцяці для кандыдатаў ва ўсынавіцелі.
Пры падборы дзіцяці для ўсынаўлення ўлічваюцца яго этнічнае паходжанне, прыналежнасць да пэўнай рэлігіі і культуры, роднай мовы, магчымасць забеспячэння пераемнасці ў выхаванні і адукацыі, роднасныя сувязі. Пры падборы дзіцяці кандыдатам ва ўсынавіцелі ўяўляецца ўся наяўная інфармацыя пра здароўе, развіцці, асобасных характарыстыках і асаблівых патрэбах дзіцяці, а таксама iнфармацыя, якая пра бацькоў і іншых сваяках дзяцей, прапанаваных для ўсынаўлення.
Для знаёмства з дзіцем кандыдату (кандыдатам) ва ўсынавіцелі выдаецца кірунак. Адмова кандыдатаў ва ўсынавіцелі ад ўсынаўлення прапанаванага ім дзіцяці не перашкаджае ў атрыманні накіравання на знаёмства з іншым дзіцем для ўсынаўлення.
Пры жаданні ўсынавіць прапанаванага дзіцяці кандыдаты ва ўсынавіцелі мае права атрымаць усю наяўную інфармацыю з асабістай справы дзіцяці і звярнуцца ў суд.
Акрамя таго, кандыдаты ва ўсынавіцелі павінны ведаць, што ўсынавіць дзіця, якое дасягнула 10 гадоў, можна толькі з яго згоды.
Ўсынаўленне ажыццяўляецца раённым (гарадскiм) судом па заяве асоб (асобы), якія жадаюць усынавіць дзіця, па месцы жыхарства (знаходжання) дзiцяцi або па месцы жыхарства ўсынавіцеляў. Такім чынам, кандыдаты ва ўсынавіцелі маюць права выбраць, у які суд звяртацца.
Заява аб усынаўленнi дзiцяцi разглядаецца судом на працягу 15 дзён з дня падачы ў суд заявы ўсынавiцеля (усынавiцеляў). Справы аб усынаўленні разглядаюцца ў закрытым судовым пасяджэнні.
Суд, разгледзеўшы заяву аб усынаўленнi дзiцяцi па сутнасцi, выносiць матываванае рашэнне аб задавальненні заявы аб усынаўленнi дзiцяцi цi аб адмове ў яе задавальненнi.
Ўсынаўленне лiчыцца ўстаноўленым з дня ўступлення ў законную сілу рашэння суда аб усынаўленні. Усынавіцелям неабходна атрымаць копію рашэння суда.
Ўсыноўленае дзіця перадаецца усынавіцелям на падставе рашэння суда аб усынаўленнi дзiцяцi.
Ўсыноўленае дзіця перадаецца усынавіцелям ў сезонным камплекце адзення. Адначасова усынавіцелям перадаюцца па акту: пасведчанне аб нараджэнні дзіцяці; выпіска (копія) з медыцынскіх дакументаў і копія медыцынскай даведкі аб стане здароўя дзiцяцi дзіцяці; дакументы аб навучанні (для дзяцей школьнага ўзросту); дакументы пра бацькоў (пасведчанне аб смерці, рашэнне суда і іншыя дакументы, якія пацвярджаюць адсутнасць праваадносін бацькоў з дзіцем); звесткі аб наяўнасці і месцазнаходжанне братоў і сясцёр; вопіс маёмасці, якая належыць дзіцяці, і звесткі аб асобах, якія адказваюць за яго захаванасць; дакумент, які пацвярджае наяўнасць у дзіцяці жылога памяшкання (яго часткі); іншыя дакументы, якія знаходзяцца ў асабістай справе дзіцяці.
Рэгістрацыя ўсынаўлення вырабляецца на падставе рашэння суда аб усынаўленнi дзiцяцi органамі, якія рэгіструюць акты грамадзянскага стану, па месцы вынясення рашэння аб усынаўленнi па сумеснай заяве ўсынавіцеляў або аднаго з іх альбо па паведамленні суда.
Для рэгістрацыі ўсынаўлення усынавіцелям неабходна падаць: заяву; пашпарт або іншы дакумент, які сведчыць асобу ўсынавіцеля (усынавiцеляў); пасведчанне аб нараджэнні дзіцяці; копію рашэння суда аб усынаўленнi дзiцяцi. Рэгістрацыя робіцца бясплатна.
Для забеспячэння тайны ўсынаўлення і ў інтарэсах дзіцяці па просьбе усынавіцеляў могуць быць змененыя: дата нараджэння ўсыноўленага дзіцяці, але не больш чым на 1 год; месца яго нараджэння ў межах Рэспублікі Беларусь.
Калі ўсыноўленае дзіця дасягнула 10 гадоў, для змены яго прозвішча, уласнага імя і імя па бацьку патрабуецца яго згода.
Аб змяненнi прозвiшча, уласнага iмя, iмя па бацьку, даты i (або) месца нараджэння ўсыноўленага дзіцяці паказваецца ў рашэнні суда аб яго усынаўленні.
Па просьбе усынавіцеляў суд таксама можа прыняць рашэнне аб унясенні звестак аб усынавіцелю ў запіс акта аб нараджэнні ў якасці бацькоў ўсыноўленага імі дзіцяці. Пра неабходнасць правядзення такой запісы таксама паказваецца ў рашэнні суда аб усынаўленнi дзiцяцi.
Таму пры рэгістрацыі ўсынаўлення ў выпадку прысваення Усынаўленне прозвішчы ўсынавіцеля і імя па бацьку па яго ўласным імем, а таксама змены даты нараджэння, уласнага імя ўсыноўленага або запісы усынавіцеляў у якасці бацькоў ўсыноўленага адначасова вырабляецца ўнясенне змяненняў у запіс акта аб нараджэнні ўсыноўленага дзіцяці і выдаецца новае пасведчанне аб нараджэнні . Пры змене месца нараджэння ўсыноўленага аднаўляецца запіс акта аб нараджэнні дзіцяці органам, якi рэгiструе акты грамадзянскага стану, па змененым месцы нараджэння (бо першапачаткова такога запісу не было).
Органамi, якiя рэгiструюць акты грамадзянскага стану, рэгістрацыя ўсынаўлення, ўнясенне змяненняў у запіс акта аб нараджэнні ўсыноўленага, захоўванне запісаў актаў аб усынаўленні і аб нараджэнні усыноўленых, а таксама іншых матэрыялаў, звязаных з усынаўленнем, праводзяцца ў парадку, якi забяспечвае захаванне таямніцы ўсынаўлення.
2. Аб выдзяленні месца ва ўстанове дашкольнай адукацыі
З 9 жніўня 2012 года ўступіў у сілу Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 19 красавіка 2012 г. № 197 "Аб унясенні дапаўненняў і змяненняў ва Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 26 красавіка 2010 г. № 200», у адпаведнасці з якім ажыццяўляюцца адміністрацыйныя працэдуры па пастаноўцы на ўлік дзіцяці, якое мае патрэбу ў вызначэнні ва ўстанову адукацыі для атрымання дашкольнай адукацыі (далей - пастаноўка на ўлік), а таксама па выдачы накіравання ў дзяржаўную ўстанову адукацыі для засваення зместу адукацыйнай праграмы дашкольнай адукацыі, адукацыйнай праграмы спецыяльнай адукацыі на ўзроўні дашкольнай адукацыі, адукацыйнай праграмы спецыяльнай адукацыі на ўзроўні дашкольнай адукацыі для асоб з інтэлектуальнай недастатковасцю.
Дадзеныя працэдуры ажыццяўляе мясцовы выканаўчы і распарадчы орган па месцы знаходжання дзяржаўнай установы адукацыі бясплатна ў дзень звароту законнага прадстаўніка дзіцяці.
Пры сабе неабходна мець пашпарт ці іншы дакумент, які сведчыць асобу законнага прадстаўніка дзіцяці, пасведчанне аб нараджэнні дзіцяці (пры яго наяўнасці - для дзяцей, якія з'яўляюцца непаўналетнімі замежнымі грамадзянамі і асобамі без грамадзянства, якім прадастаўлены статус бежанца або дадатковая абарона ў Рэспубліцы Беларусь альбо якія хадайнічаюць аб прадастаўленні статусу бежанца або дадатковай абароны ў Рэспубліцы Беларусь).
Акрамя таго, пры выдачы накіравання ў дзяржаўную ўстанову адукацыі для засваення зместу адукацыйнай праграмы дашкольнай адукацыі, адукацыйнай праграмы спецыяльнай адукацыі на ўзроўні дашкольнай адукацыі, адукацыйнай праграмы спецыяльнай адукацыі на ўзроўні дашкольнай адукацыі для асоб з інтэлектуальнай недастатковасцю, таксама неабходныя: заключэнне ўрачэбна-кансультацыйнай камісіі - у выпадку накiравання дзіцяці ў дзяржаўны санаторны яслі-сад, дзяржаўны санаторны дзіцячы сад, санаторную групу дзяржаўнай установы адукацыі; заключэнне дзяржаўнага цэнтра карэкцыйна-развіваючага навучання і рэабілітацыі - у выпадку накiравання дзіцяці ў групу інтэграванага навучання і выхавання дзяржаўнай установы адукацыі, спецыяльную групу дзяржаўнай установы адукацыі, дзяржаўнае спецыяльную дашкольную ўстанову. Пастаноўка на ўлік сапраўдная да атрымання накіравання ва ўстанову адукацыі. Выдадзенае кірунак сапраўды на працягу 15 дзён з дня выдачы.
У адпаведнасці з п.1. пастановы Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 16.08.2011 № 234 "Аб парадку пастаноўкі на ўлік дзяцей, якія маюць патрэбу ў вызначэнні ва ўстанову адукацыі для атрымання дашкольнай адукацыі" пастаноўка на ўлік дзяцей праводзіцца паводле спісу, які адлюстроўвае чарговасць пастаноўкі на ўлік дзяцей для атрымання ў адпаведнасці з заканадаўствам накіравання ў дзяржаўную ўстанову адукацыі пры наяўнасці ў ім вольных месцаў. Пры камплектаванні дашкольных устаноў кантынгент выхаванцаў раўнамерна размяркоўваецца па ўсіх установам дашкольнай адукацыі з улікам норм напаўняльнасці груп.
У цяперашні час у асобных мікрараёнах існуе праблема вызначэння дзяцей непасрэдна па месцы жыхарства (побач з домам). Раённымі аддзеламі адукацыі, спорту і турызму прапануюцца месцы ў дашкольных установах, размешчаных у межах пешаходнага руху ці ў некалькіх прыпынках ад месца жыхарства, што не супярэчыць заканадаўству Рэспублікі Беларусь.
3. Аб закрыцці ўстаноў адукацыі
У адпаведнасці з Кодэксам Рэспублікі Беларусь аб адукацыі, Законам Рэспублікі Беларусь ад 4 студзеня 2010 г. «Аб мясцовым кіраванні і самакіраванні ў Рэспубліцы Беларусь» рашэнне аб ліквідацыі або рэарганізацыі ўстаноў адукацыі прымаецца заснавальнікам, якім з'яўляецца гарадскі (раённы) выканаўчы камітэт.
Закрыццё і рэарганізацыя ўстаноў адукацыі абумоўлены дбайным аналізам паказчыкаў, якія характарызуюць работу ўстаноў адукацыі, устойлівай тэндэнцыяй да змяншэння колькасці дзяцей школьнага ўзросту, значным перавыдаткам бюджэтных сродкаў на ўтрыманне ўстаноў адукацыі, а таксама стварэннем аптымальных умоў для эфектыўнай арганізацыі адукацыйнага працэсу, павышэння якасці адукацыі.
Аптымізацыя сеткі ўстаноў адукацыі прадугледжвае пэўную папярэднюю інфармацыйна-тлумачальную працу з законнымі прадстаўнікамі вучняў, педагагічным калектывам і насельніцтвам у цэлым. Прымаюцца меры па працаўладкаванні вызваленых педагагічных кадраў, забеспячэнню падвозу школьнікаў да новых месцах навучання, ўключэнню ў гаспадарчы абарот вызваленых будынкаў.